АККҮЗ М�?КТ�?БЕ

Күңел Тукайга тора-тора кайта. Шагыйрь я�?әгән еллардан еракла�?кан саен, аның иҗатының бөеклеге, асыл мәгънәсе тагын да куәтлерәк һәм тирәнрәк ачыла бара. Чын �?агыйрьләрнең гомере арифметик саннар белән генә бәяләнә алмый. Даһиларның гомере халык хәтере белән исәпләнә. Тукай бүген дә әдәбиятның алгы сафында баруын дәвам итә, бүген дә милли аң үсе�?енең юлба�?чысы булып кала килә. Габдулла Тукай татар әдәбияты тарихына милли �?игърияткә нигез салган һәм аның классик стилен тудырган бөек халык �?агыйре буларак кереп калды. Без дә үз чиратыбызда Тукай иҗатына мәдхия җырлау максатыннан сайтыбызда махсус бит булдырырга булдык. �?леге биттә без Тукайга карата конкурсларга, тормы�? юлы, иҗатына карата сайтларга сылтамалар, фотобүлек, төрле чара э�?кәртмәләре урна�?тырып барырга карар кылдык.  

Беренче бүлек

�?кенче бүлек

“Татарстанда - Тукай елы”, Татар халкының Бөек �?агыйге Габдулла Тукайның тууына 125 ел.

23 нче апрель, �?имбә көн. Ниһаять, көтеп алган мизгелләр. Җаваплылыгы чикләнгән “Белем.ру” җәмгыяте Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы, Арча муниципаль районының Ку�?лавыч төп гомуми белем бирү мәктәбе белән берлектә Бөтендөнья татар конгрессы ярдәме белән "Белем.ру" порталында татар халкының бөек �?агыйре Габдулла Тукайның тормы�? юлын, иҗатын, әсәрләрен яктырткан россиякүләм презентацияләр бәйгесенең йомгаклау туры. Җюри членнары бәйгедә катна�?кан 232 э�?не җентекләп тик�?ереп, финалга чыккан 28 э�? авторын Арча муниципаль районы Ку�?лавыч авылына “Габдулла Тукайның тормы�? юлын, иҗатын, әсәрләрен яктырткан россиякүләм презентацияләр бәйгесе”нең республика киңә�?мәсенә чакырдылар. Бәйгедә безнең районнан 12 э�? катна�?ып, 3 се финалга узды. Алар: 1. "Тукай һәм музыка". Югары Ях�?ый мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы Җиһангирова Зәримә �?згам кызы. 2. "Тукайга - 125". Аккүз төп гомуми белем бирү мәктәбенең VII сыйныф укучысы �?льясов Риназ Радик улы (җитәкчесе: I квалификацион категорияле математика-информатика укытучысы Шәвәлиев Дилүс Мирзасалих улы). 3. "Габдулла Тукай – татар халкының бөек �?агыйре". Яңа �?лем төп гомуми белем бирү мәктәбенең IX сыйныф укучысы �?хмәтгалиева Назлыгөл �?гъзәп кызы (җитәкчесе: I квалификацион категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы Галләмова Гөлназ Мөбәрәк кызы).

Җиһангирова Зәримә �?згам кызы һәм Шәвәлиев Дилүс Мирзасалих улы, (ягъни мин) 500 чакрым юл үтеп, Бөек �?агыйребезнең туган авылында булып кайттык.

Казанга министрлык кар�?ына җыелган финалистлар Г.Тукайның кендек каны тамган Ку�?лавыч авылына автобус белән юл алдык. Күңелле мизгелләр, әлбәттә, Казан-Ку�?лавыч юлында булгандыр. Автобуста барганда кемдер чыгы�? әзерли, кемнәрдер үзләренең э�? тәҗрибәсеннән фикер алы�?а, ерак юл а�?а үтеп килгәннәре йокыга изрәп бара, кайберләре тамак ялгый.

“Тау ба�?ына салынгандыр безнең авыл...” �?йе, чыннан да ерактан ук мәчетенең манарасы күк гөмбәзенә тиеп торган Казаннан 80 чакрымга якын ераклыкта урна�?кан Ку�?лавыч авылына да килеп җиттек.

Автобустан тө�?үгә үк безне мәктәп укучылары �?игъри юллар а�?а ипи-тоз белән кар�?ы алдылар. Киңә�?мәгә чакырылган кунаклар программа нигезендә теркәлү узганнан соң, Тукай һәйкәленә чәчәк бәйләмнәре салырга юл тотты. Һәйкәл янында аерым да, төркемләп тә фотога тө�?үләр... Шуннан соң без авыл мулласы �?сфәндияр абый белән берлектә Габдулла Тукайның әтисе Мөхәммәтгалим улы Мөхәммәтгариф каберенә зират кылдык.

Сәяхәт “Тукаевларның музей йорты”нда дәвам итте. Музей җитәкчесе Ләйлә Мөнир кызы Мөхәммәт�?ина килгән кунакларны музей тарихы, Габдулла Тукайның тормы�? юлы, җыелган экспонатлар белән таны�?тырды. Музей-йортка килеп кергәч тә безне �?агыйребезнең нәсел �?әҗәрәсе кар�?ы алды. Шәҗәрәнең дәвамчысы булган, 1931 нче елгы Фоат абый күр�?е Суба�? авылында я�?и икән. 1951 нче елда Ку�?лавыч авылына килеп, авыл тарихы, Тукай иҗаты, тормы�? юлы белән кызыксынып 5 көн дәвамында мәктәп бинасында я�?әп иҗат иткән рус милләтле Магдалина Мавровскаяның фотосурәтләре дә мәртәбәле урыннарга урна�?тырылган биредә.  

Чиратта Ку�?лавыч мәктәбе. 80 нән артык хуҗалыклы авылда 35 бала белем һәм тәрбия ала. Мәктәп директоры �?.�?.Гайнуллин, укыту-тәбия э�?ләре буенча директор урынбасары �?.�?.�?юпов мәктәп белән якыннан таны�?тырып чыкканнан соң безне мул табын корылган а�?ханәгә тө�?ке а�? өстәле артына дә�?те.

�?ң көтеп алган, иң дулкынландырган мизгелләр, әлбәттә, авыл мәдәният йортында булгандыр. Чөнки биредә киңә�?мәнең төп өле�?е, бәйге җиңүчеләрен бүләкләү тантанасы узды. Киңә�?мәне бәйгенең ба�?лап йөрүчесе, ое�?тыручы, жюри рәисе, Җаваплылыгы чикләнгән “Белем.ру” җәмгыяте директоры Гатауллин Раил Мәүлет улы ачып җибәрде һәм алып барды. Шулай ук киңә�?мәдә бәйгенең жюри әгъзалары, Министрлар Кабинеты Мәдәният һәм Татарстан Республикасы халыклары телләрен үстерү бүлеге ба�? киңә�?чесе Фирая Шәйхиева, Татарстан Республикасы Милли китапханәсенең директор урынбасары �?рек Һадиев, "Мәгърифәт" газетасының хатлар бүлеге мөдире Надия Шәйхетдинова һәм фотохәбәрчесе �?льяс Гыйләҗетдинов, "Татар заманы" (tatartime.com) элетрон газетасы журналисты Гөлназ Габдрахманова, җирле авыл советы җитәкчеләре һ.б. кунаклар да катна�?ты.

Сәхнәдә һәр катна�?учы 3 номинациядә (“1-9 сыйныф укучылары арасында Габдулла Тукайга багы�?ланган иң ях�?ы презентация”, “10-11 сыйныф укучылары, укытучылар һәм 1-2 курс студентлары арасында Габдулла Тукайга багы�?ланган иң ях�?ы презентация”, “Габдулла Тукайга багы�?ланган иң ях�?ы видеопрезентация”),  үз э�?ләрен яклап чыгы�? ясадылар. Өч сәгать ярымга сузылган бәйге кызганнан-кыза гына барды. Тантана мәктәп укучылары көче белән әзерләнгән концерт номерлары белән үрелеп барды.

Нәтиҗәдә безнең районнан финалга чакырылган Аккүз төп гомуми белем бирү мәктәбенең  VII сыйныф укучысы �?льясов Риназ һәм Яңа �?лем төп гомуми белем бирү мәктәбенең IX сыйныф укучысы �?хмәтгалиева Назлыгөл “1-9 сыйныф укучылары арасында Габдулла Тукайга багы�?ланган иң ях�?ы презентация” номинациясендә II урынга, Югары Ях�?ый төп гомуми белем бирү мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы Җиһангирова Зәримә �?згам кызы “10-11 сыйныф укучылары, укытучылар һәм 1-2 курс студентлары арасында Габдулла Тукайга багы�?ланган иң ях�?ы презентация” номинациясендә III урынга лаек булдылар.

Бәйгенең иң зур бүләге гран-прига Казан �?әһәре Вахитов районы 96 нчы гимназиясенең югары категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы Тарханова Гүзәлия �?нсаф кызы лаек булды.  Җиңүчеләргә Татарстан Республикасы мәгариф һәм фән министрлыгы, Җаваплылыгы чикләнгән “Белем.ру” җәмгыятенең мактау кәгазьләре, истәлек бүләкләре тап�?ырылды. I урын алган укучыларга “Байтик” лагерына юлламалар тап�?ырылды. Киңә�?мә Габдулла Тукайның “Туган тел” җыры белән төгәлләнде.

Янәдән автобуска... Кабаттан Казанга... Алда тагын ничә чакрым юллар... Боларның берсе дә безне куркытмый инде. Чөнки без, киңә�?мәдә катна�?учылар, агымдагы елда Ку�?лавычның тәүге кунаклары булып, җиңүгә ире�?тек.

Туган телебезне, бөек �?әхесләребезне онытмыйк, милләттә�?ләр!

Дилүс Шәвәлиев